Likya Yolu Blog Yazıları

Yazı dizimizin ilk bölümüne Likya Yolu'nun başlangıcında en batıda bulunan, günümüzün turistik ilçelerinden olan Fethiye ile başlayalım. Bu ilçenin ilk çağlarda ki adı "Telmissus", orta çağda ki adı ise “Macri” dir. Likya'nın en eski şehirlerinden birisidir. Antik dönemde hakemlik yapan bir kahin okulu ile ün yapmıştır. O dönemlerde savaşlarda bile  Frig hükümdarlarından, Pers hükümdarlarına kadar krallar bu kahinlik okuluna danışırlardı. Büyük İskender Bodrum/ Halikarnas kuşatmasından Telmissus'a geldiği zaman kendi geleceğinden haber almak o zamandan beri gelen bu gelenege uyarak kahinlerle görüşmüştür. Likya döneminde yekpare taştan anıt veya mezar yapma tarzının ilk gelenekleri Fethiye/Telmissus'ta görülür.

Yazı dizimizin ikinci bölümünde kıyıdan doğuya doğru devam ederek Ksanthos Vadisi ve bu vadi üzerine kurulu olan Likyanın başkentlik yapmış şehrine değinmeye çalışacağım. “Okuyuculardan ricam bu yazı ile paylaşacağım görseller bir bütünlük içerdiğinden birlikte incelenmelidir. “ 

     Likya yazı dizimizin bu üçüncü bölümünde Likya coğrafyasında batıdan doğuya doğru devam edelim. Sırada üç kardeş var.  Bu üç kardeş şehirden Sydma’nın aksine diğer iki şehir Tlos ve Pınara ve Likya yolu rotası üzerinde değil. Fakat Likya döneminde oldukça önemli yerleşimlerdendi. Daha önce bu üç kentte yaptığım araştırmaları ve çalışmaları, tarihte ki Likya gezginlerinin katkılarıyla siz doğa ve tarih severlere anlatmaya gayret edeceğim. . “Okuyuculardan ricam bu yazı ile paylaşacağım görseller bir bütünlük içerdiğinden birlikte incelenmelidir. “

Texier der ki ; “Hiçbir araştırma yapılmayacak olsa bile, Patara’dan Sevedo körfezine ( Kaş Körfezine ) kadar olan bu kıyıyı, yakından dolaşmak kadar önemli ve meraklı bir gezi yoktur.” Batıdan doğuya doğru kaleme aldığım Likya coğrafyası üzerine bu 4. yazımızda kaldığımız yerden yani Patara’dan Kaş’a kadar uzanacağız. Büyük İskender zafer yürüyüşünde ayak izlerini bıraktığı kent; Patara..Aziz Nicolas’ın yani bilinen adıyla Noel Baba’nın doğduğu kent; Patara…

  Likya Yolu’nda Sonbahar’da yaptığımız trekking doğa etkinlikleri sonrası yazı dizimize yeni bir bölüm ile kaldığımız yerden devam ediyoruz. Likya coğrafyasında ki tarih yolculuğumuza Kaş merkezden devam edeceğiz. Bir önce ki yazımda bahsettiğim gibi Strabon ve Pline kitaplarında Kaş hakkında sadece Antiphellos olarak sadece adından söz ediyorlar. Yerleşimin eski adı Habessus olarak geçiyor.

Likya Yolunun geçmiş ve günümüz karşılaştırmasını konu alan yazı dizimize kaldığımız yerden altıncı bölüm olarak devam edelim. Bu bölümde Aperlae antik kenti ve Kekova bölgesini, tarihte bu bölgede yapılan gezilerle karşılaştırarak inceleyelim. Charles Texier 1836 yılında bu bölgede yaptığı keşif gezileri sırasında günlüğüne şöyle bir not yazmış. “ Myra Suyu ile Sevedus Limanı ( Kaş Limanı ) arası çok sarp olduğundan Aperlae ve Cyaneae kentlerini ancak deniz tarafından gidilme zorunluluğu vardır.” Anlaşılan o ki Likya Yolu’nun günümüzde geçilen bu etapları, o dönemde yaya olarak veya binek hayvan ile geçişi mümkün değildi.

Sayısız uygarlığın kurulmuş olduğu büyük bir coğrafyayı sınırları içerisinde barındıran Osmanlı İmparatorluğu, dünyanın en zengin arkeolojik mirasının da sahibiydi. Ama ne yazık ki Avrupa’nın tarihi eser avcılığının başladığı 19.yy da en zayıf dönemini yaşıyordu. 

Gerçektende tuhaf ve ilginç bir ressam; George Scharf. Bana göre en önemli özelliği; detaylı çizimlerinin yanısıra, 1839-40 yıllarında Fellows ile birlikte Batı Anadolu’ya gelmesi ve 1840 yılında Likya antik şehirlerinden çıkartılıp İngiltere’ye kaçırılan yüzlerce tarihi eserin nasıl götürüldüğünü çizimleriyle resmetmesi.

Bu blog yazımızda Avrupalı yağmacı seyyahların, Anadolu seyahatleri için yaptıkları ilginç hazırlık süreçlerini anlatmaya çalışacağım. 17.yy dan başlayarak yapılan bu şehir ve arkeoloji seyahatlerinde seyyahlar tecrübelerini aktarırlarken bu seyahatlere kendi sömürgeci ülkelerinin genç gezginlerini teşvik etmek amacıyla kullandıkları dil ve tavsiyede bulunma üslubu gözlerden kaçmıyor doğrusu. Daha sade anlatımla “Anadolu’nun kadim arkeoloji zenginliği o kadar fazla ki, biz bu kadarını kaçırabildik, sizler daha donanımlı olarak daha az hatayla daha çoğunu başarabilirsiniz” demek istiyorlar adeta.

 Bu blog yazımda Likya bölgesini MÖ. 63 ve MS. 24 yıllarında yaşamış coğrafyacı ve tarihçi Strabon’un Geographika kitabını inceleyerek anlatmaya çalışacağım. Eminim doğa ve tarih severler Likya Yolunu yürürken bu eşsiz bilgilerle beraber bu yolu yürürken aldıkları hazda artacaktır.

 Ülkemizin en acı veren konularından biri olan arkeoloji hırsızlığı ve yağmaları 17. yy. dan itibaren devam etmektedir. Avrupada sergilenen bu topraklara ait eserler sadece buzdağının ne yazık ki sadece görünen kısmıdır.

Günümüzden yaklaşık 170 yıl önce, 1842 yılının Ocak ayında, İngiltere kraliyet donanmasına bağlı Beacon isimli savaş gemisi bugünkü Antalya ve Muğla sınırında bulunan Kınık açıklarına demir atar. 

 Tarih boyunca konuşulan birçok dil yitip gitmiş, birçoğu büyük değişikliklerle yeniden şekillenmiş, birbirine karışmış, bozulmuş, yapılanmış ve günümüze kadar gelmiştir. İşte Luvi dili de, küçük ama önemli parçaları günümüze kadar gelebilmiş, yaşayan ve insanlığın çok ama çok eski zamanlarından günümüze kadar çok şey getirmiş bir dildir.